Hanzesteden


Culinaire ontdekkings­tocht langs de IJssel


Ontdek de bijzondere Hanzesteden in het oosten, die al in de Middeleeuwen floreerden door hun gunstige ligging aan de IJssel. Er werd druk gehandeld in zout, vis, granen, hout, bier, wijn, laken, bijenwas en pelzen. De welvaart trok bouwmeesters, kunstenaars en moderne devoten aan, en dat is nu nog zichtbaar in de imposante bouwwerken, sierlijke koopmanshuizen en indrukwekkende handelskantoren in deze prachtige steden. 

Vaar mee met een echt koggeschip, proef de lokale pure keuken in een creatieve broedplaats of in een van onze leidende toprestaurants. Fiets door het rivierenlandschap of wandel door de bijzondere Middeleeuwse stadskernen.

Proef de heerlijke streekproducten, zoals de Deventer koek, de Doesburgse mosterd of Zutphense wijn. Dompel je in deze Dutch Cuisine route onder in de culinaire schatten van de Gouden Eeuw ‘avant la lettre’ van het oosten van ons land.

1

Gouden eeuw van het Oosten

Welvaart langs de IJssel

De 125 kilometer lange rivier de IJssel is een zijtak van de Rijn en mondt uit in de voormalige Zuiderzee. Het was de sleutelfactor voor het ontstaan van de Hanzesteden. De Hanzesteden aan de IJssel en de Randmeren zijn Deventer, Doesburg, Elburg, Harderwijk, Hasselt, Hattem, Kampen, Zutphen en Zwolle. Deze kleine nederzettingen groeiden uit tot machtige steden dankzij de succesvolle handel. Op dat moment waren Amsterdam en Rotterdam nog kleine dorpjes.
De zee en de rivieren vormden een belangrijke schakel in het vervoer van deze goederen mede dankzij de ontwikkeling van de kogge, dat tot de 15de eeuw het belangrijkste handelsschip was. Deze welvaart in het oosten van ons land trok ook schilders, bouwmeesters, dichters en filosofen aan en een artistieke bloeiperiode volgde. De welvaart en artistieke bloei is nu nog steeds terug te vinden in deze pareltjes aan de IJssel: imposante nieuwe bouwwerken, sierlijke koopmanshuizen en indrukwekkende handelskantoren sieren de steden.

Langs de IJssel en Hanzesteden

Fiets het Hanzerondje

Fiets langs de IJssel en de uiterwaarden en ontdek de Hanzesteden Zwolle en Kampen. Tijdens deze fietsroute van 41 kilometer fiets je over hoge rivierdijken met imponerende vergezichten. 

Bekijk

Zout, vis, granen, hout, bier, wijn, laken, bijenwas en pelzen

Florerende Handel

Tussen 1100 en 1200 tekenden vertegenwoordigers van enkele steden het Hanzeverbond. Dankzij het Hanzeverbond tussen 200 Hanzesteden, werden belangen gebundeld om zo gunstige privileges te verwerven. Ook werd kennis en informatie uitgewisseld. Het was de start van een florerende handel. De eerste grote vrachtschepen van de Middeleeuwen voeren over zee, waar de meeste handel plaatsvond. De handelsstroom bestond uit artikelen als zout, vis, granen, hout, bier, wijn, laken, bijenwas en pelzen.
Tussen 1200 en 1500 ontwikkelde Kampen zich tot één van de machtigste Hanzesteden. Dankzij de kogge groeit Kampen in de Middeleeuwen uit tot een welvarende en invloedrijke handelsstad. De kogge voer over vele wateren, zoals de Oostzee en de Duitse Noordkust.
De uitstekende verbinding tussen de IJssel en de Zuiderzee maakte handel makkelijk en mogelijk naar verre oorden, waar veel geld werd verdiend.

Creatieve broedplaats

Havenkwartier Deventer

De plek waar tot 1920 stadsboeren hun vee lieten grazen, is daarna veranderd in een industrieterrein. Na de tweede wereldoorlog was dit een populaire vestingplek voor ondernemers. Vanaf 2004 is deze ruimte getransformeerd tot een eigentijdse plek waar geëxperimenteerd wordt met bouwen, wonen, werken, evenementen, kunst, cultuur en horeca. Het Havenkwartier bestaat inmiddels bijna 100 jaar. Wat eens als ambitieus plan begon met het graven van enkele havenarmen in een buitendijks weidegebied, is nu een creatieve hotspot op loopafstand van de binnenstad.
Ruim 90 ondernemers en organisaties en enkele tientallen bewoners vormen de vaste kern van het gebied. Het Havenkwartier herbergt commerciële creatieve bedrijven, zoals studio's en ateliers van fotografen en vormgevers. Zo zijn het atelier van kunstenaarsduo Dedden & Keizer en de expositieruimte van het Deventer KunstenLab daar gevestigd. Het Havenkwartier biedt tevens ruimte aan kleinschalige culturele en creatieve festivals.

De koekbakkers van Deventer

Deventer Koek

Vanaf de vroege Middeleeuwen bakken we kruidkoeken in de lage landen. Elke respectabele stad had zijn eigen koek. Vooral in de tijd van de Hanze werd Deventer een belangrijk handelscentrum. Deventer Koek werd vanaf de Middeleeuwen (1417) volgens strenge stedelijke aanwijzingen gebakken. De koek had hierdoor een constante kwaliteit en was bovendien erg lang houdbaar, wat in die tijd erg belangrijk was. De koek werd zó verbonden aan de stad Deventer, dat het de bijnaam Koekstad kreeg.
De ontwikkeling van de Hanzestad heeft de bakkers van de Deventer Koek veel succes gegeven. Naar het hele Hanzegebied werden de koeken verhandeld. Al in de zestiende eeuw had de stad een koekbakkersgilde. In 1593 waren er dertien koekbakkers in de stad en in 1637 had het gilde zelfs vijfentwintig leden. In de 17e eeuw werden er jaarlijks iets minder dan 1 miljoen koeken verhandeld.

Ervaar het oude handelshart

Wandeling Bergkwartier

Wandel door deze prachtige monumentale wijk en waan je terug in het oude handelshart van de stad. Ervaar de monumentale wijk met prachtige panden, gevels en kleine straatjes. De wandeling start op de Brink.

Bekijk
To Taste

‘3-pint-rule’

DAVO Bieren

Bier was een ander belangrijk handelsproduct in de Hanzesteden. Vandaag de dag geeft DAVO nieuwe invulling aan bier in de Hanzestad Deventer. DAVO is ontstaan in 2012, vooral om zichzelf van bier te voorzien.

Bekijk
To Taste

Prachtige regionale producten op sterrenniveau

De Librije

Toen Jonnie Boer 24 jaar was, werd hij chef-kok bij De Librije. In 1993 kochten hij en zijn vrouw Thérèse het restaurant. De Librije bevond zich op dat moment in de bibliotheek van het Dominicaner kloostercomplex in Zwolle, dat uit de zestiende eeuw dateert.

Bekijk

Vernieuwing in de katholieke kerk

Moderne Devoten

De bloeitijd van de Hanze lag tussen de 12e en 16e eeuw. Op het hoogtepunt telde dit verbond 208 steden. Dankzij de handel en nijverheid werd Zwolle zowel op kerkelijk als cultureel terrein een stad van betekenis. Zwolle was het centrum van kunst en cultuur. Beroemde bouwmeesters hadden in Zwolle hun atelier en Moderne Devoten hadden hier hun scholen en uitgeverijen.
Moderne devotie was een spirituele beweging binnen de Middeleeuwse katholieke kerk wat ontstaan is eind 14e eeuw. Het was een vernieuwende stroming in het christelijke gemeenschapsleven. De initiatiefnemers bestonden uit geestelijken en leken. Ze leefden in gemeenschap van tafel en goederen zonder een formele kloostergelofte af te leggen. Deventenaar Geert Grote, telg uit rijke handelsfamilie, was de grondlegger van deze stroming.

To Taste

Wijn die de wereld een beetje mooier maakt

Neleman Brandstore Zutphen

Neleman maakt bijzondere biologische wijnen, zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen en toevoegingen, want: hoe oorspronkelijker en mooier de natuur, hoe oorspronkelijker en mooier de wijn. Met mooiere wijn zorgen ze beter voor de mensen die hun wijn drinken.

Bekijk

Waar je de mosterd haalt

Doesburg

Doesburg is ontstaan vanuit een nederzetting op rivierduinen en profiteerde ook van het Hanzeverbond. Doesburg staat vooral bekend als mosterdstad. De mosterdfabriek is nog steeds in bedrijf. In het museum in de fabriek leer je alles over deze mosterd. Je kunt de mosterd proeven in de mosterdsoep, dat in vrijwel elke café of restaurant in Doesburg op de kaart staat.
Op de hoek van de Gasthuisstraat en Koepoortstraat staat Stadsbierhuys De Waag, het oudste café van Nederland. In dit bierhuis komen al sinds 1478 Hanzekooplieden bijeen om zaken te doen. Ook streken reizigers hier neer voor een voedzame maaltijd. Nog steeds is het opvallende pand een mooi voorbeeld van Nederrijnse baksteengothiek.

Doesburg leent zich uitstekend voor een stadswandeling, maar is ook een goed startpunt om het rivierenlandschap te verkennen per fiets. Bijzonder is ook de museumtuin van 't Olde Ras, met de grootste particuliere collectie fruitbomen van Europa. 

To Taste

Puur eten

Het Arsenaal 1309

Natuurlijk, eerlijk en puur. Dat is waar het grand café voor staat. De gerechten die het Arsenaal serveert, maken ze met ingrediënten die zoveel mogelijk van dichtbij komen. Zo doen ze zaken met wijnboerderij 't Heekenbroek uit Drempt, de Buffelboerderij in Zevenaar, boerderij Koning uit Zevenaar, boerderij de Dykhoeve uit Herwen en vind je de biologische Kemperkip uit de Achterhoek en het IJsselvalleirund bij het restaurant op de kaart.

Bekijk
To Top