Delicatessenplaag

Ga zelf op ontdekkingstocht naar de (ongewenste) parels van het Groene Hart: de Amerikaanse rivierkreeftjes. Deze exoot kent in Nederland geen vijanden, behalve de mens. Op ons bord ligt echter vrijwel altijd de geïmporteerde in het zuur gelegde soort uit China. Niet echt duurzaam en logisch. Want het eten van deze heerlijke kreeftjes kan ons veel opleveren. De kleine rode beestjes zorgen namelijk voor veel overlast. Ze planten zich snel voort en eten alles wat ze tegenkomen. Omdat ze holletjes in de oevers maken, worden de oevers zwakker en kunnen ze instorten of afkalven. Ze veranderen het hele ecosysteem in de gebieden waar ze voorkomen. Waterschappen zien de kreeften liever gaan dan komen. Tim Pelsma, adviseur ecologie van Waternet: “Er bestaan 7 soorten uitheemse rivierkreeften, oorspronkelijk uit het Mississippi-gebied. Maar in het Groene Hart komt de rode Amerikaanse rivierkreeft en de geknobbelde het meeste voor. Ze zijn toevallig in Nederland gekomen met schepen en verzamelaars rond 1980. In sommige gebieden zijn er wel 1000 kg kreeften per hectare! Zelfs in het stedelijk gebied komen we de rode Amerikaanse rivierkreeft steeds vaker tegen, op zoek naar een leefgebied. Hij zwaait dan met zijn scharen als er gevaar dreigt. In China is dit ook een exoot, maar daar is er een eetcultuur van gemaakt.”

Kreeftenbouillon
Als je zelf op zoek wilt gaan naar deze soort rivierkreeft, mag dat alleen met een (stevig) schepnetje of met de hand. (Let op: sommige rivier­kreeften­soorten kunnen beschermd zijn!) Zoek in de slootwand tussen de andere planten door. Na vangst doe je de kreeftjes in een emmer met kraanwater, en ververs dat een paar keer. Breng een grote pan met water aan de kook met 1 of 2 (vis)­bouillon­blokjes en doe de kreeftjes er in, voor 2 minuten. Je kunt de kreeftjes verwijderen, en dan (gepeld) gebruiken voor een heerlijke salade.

Lisdodden
We kennen allemaal wel de lisdodden, de prachtige glanzende sigaren langs slootjes. Wie heeft ze niet proberen te plukken als kind? Dit 2 tot 3 meter hoge gewas, houdt van open gebieden en kan omgaan met fluctuerende waterpeilen. Na een jaar kunnen de lisdodden geoogst worden.
Lisdodden kunnen gebruikt worden als bouw- en isolatiemateriaal, als ruw voer en stalstrooisel, als biomassa voor energie, maar ook in de kruidengeneeskunde en in de keuken! Bijna elke deel van de plant is eetbaar. We geven straks een paar recepten.
Lisdoddenteelt stopt de bodemdaling en vermindert de CO₂-uitstoot met 30-60%. Ook hebben ze een natuurwaarde, vanwege de libellen en de waterfauna die ze aantrekken.
Overal in Nederland is de lisdodde te vinden in ondiep water en in voedselrijke zure vennen en plassen, ook wel bekend als de sigaar, de kannenwasser, de tuitenrager of de lampenpoetser. Je kunt elk deel eten van deze 2 tot 3 meter hoge plant!

Wandeltocht
Start bij de Dammerkade, in Ankeveen, en zoek al wandelend je maaltje op.
In het voorjaar kun je de jonge scheuten met een komkommer­smaak oogsten en verwerken in een heerlijke salade. Echt heel lekker! Ook kunnen ze als een soort asperge gegeten worden. Je moet dan scheuten nemen waar je met een nagel doorheen kunt drukken. Tenslotte kun je de scheuten wokken, stoven of in soepen verwerken. Later in het voorjaar, als er groene kolven verschijnen, kun je deze plukken en 15 minuten koken.
In juni en juli kan je het stuifmeel opvangen door voorzichtig op de stengel te tikken en het op te vangen in een zak. Je kunt dit gebruiken als meel voor bijvoorbeeld koekjes. In november kun je de wortelstokken verzamelen, en koken of bakken/roosteren.
Het stuifmeel wordt ook gebruikt als voedsel voor roofmijten. Deze mijten worden ingezet als natuurlijke bestrijding tegen bladluis. In China geldt het stuifmeel als geneeskrachtig kruid, op de Zeedijk in Amsterdam voor hele hoge bedragen te koop!